Eski şarkılar sadece melodileri ve tınıları ile değil güfteleri yani sözleriyle de ne kadar değerliymiş! Paranın tanımını ”varlığı bir ders, yokluğu bir yara” şeklinde yapan her kimse iktisat konusunda Adam Smith’den de, John Maynard Keynes’den de daha yetkin olabilir.
Paramız olmadığında şu soruyu sorarız: Beş kuruşsuz ne yapacağım?
Paramız olduğunda ise soru cümlesinin yüklemi aynı kalır: Bu parayla ne yapacağım / yapmalıyım?
Bob Dylan ise para konuşmaz, küfür eder diyerek paranın ne kadar güçlü etkilere sahip olduğunu çok güzel ve sade bir şekilde vurgulamıştır. Elimizdeki parayı ne yapacağımız konusunda, onu nasıl değerlendireceğimiz hususunda yaşadığımız şaşkınlıklar, bu gücün en büyük kanıtlarından biridir.
Peki sahiden: Yıl ve gün itibariyle paramı – paramızı ne yapmalıyız?
Yıl itibariyle Corona devam ediyor.
Gün itibariyle birçok şey belirsiz. Belirli olan şeyler ise müspet değil menfi. Belki öncelikli olarak sorunun çehresini biraz değiştirebiliriz. Örneğin ”Paramı ne yapmamalıyım?” sorusu iyi bir başlangıç olabilir bu doğrultuda. Paranızı böyle bir dönemde kesinlikle bankaya yatırmamalısınız mesela. Tabi eğer 1 milyon ve üstü bir paranız yoksa. Aksi takdirde bankaların çok gülünç oranlarda faiz verdiğini söyleyebiliriz. Keşke kredilerde de aynı gülünçlüğü devam ettirseler dedirtecek kadar hem de!
Parayı altına yatırmak bir miktar mantıklı görünüyor. Zira altın değer kaybetmez, zarar ettirmez. Klasik, çok şey vaat etmeyen fakat tümüyle risksiz bir yatırım yöntemi. Peki dövize yatırmak? Döviz daha da yükselir mi yoksa kademe kademe azalıp ”yeni normaline” mi dönecek? Bekleyip göreceğiz. Ama büyük ihtimalle daha fazla yükselmeyecektir.
Bunun dışında elinizdeki parayı nasıl değerlendirmeniz gerektiğini -eğer uzman değilse- yakın çevrenizden hiç kimseye danışmamanızı öneririz. Para üstüne en çok konuşulan ve yanılan ana değerlerden biridir çünkü.
Finansal bağımsızlığınızı kazanmak ve zengin olmakla ilgili yolculuğunuza başlamadan önce birkaç temel noktayı anlamanız gerekir. Para biriktirmek ve yatırım yapmak birbiriyle ilişkili süreçlerdir ve ikisi arasında bir denge vardır. Disiplinli bir yatırımcı düzinelerce gayrimenkulu olduğu halde ikisi arasındaki dengeyi kuramazsa faturalarını ödeyemez hale gelebilir.
Yeni yatırımcılar için en iyi başlangıç noktası, yatırım ve birikim arasındaki farkı tanımlamaktır:
Para biriktirmek peşin parayı bir kenara koymak veya hesaplarla emniyetli bir şekilde koruma altına alma sürecidir. Birinci hedef sermayeyi korumak ve ikinci hedefse enflasyona ayak uydurmak olmalıdır.
Yatırım, zamanla güvenli ve makul getiriler elde edebileceğiniz ve her geçen yıl sizi zenginleştirecek varlıklar almak için parayı kullanma sürecidir. Birkaçını saymak gerekirse küçük ölçekli işletmeden gayrimenkule, hisse senetlerinden yatırım fonlarına, bonolara ve hatta antikalara kadar birçok şey yatırımdır. İyi yatırımlar sayesinde büyüyen bir servetiniz olabilir.
Ne kadar para biriktirmeliyim veya ne kadar yatırım yapmalıyım?
Birikimler her zaman önce gelir. Birikimleri kuracağınız finans evinin temeli olarak düşünün. Sebep oldukça basit: size miras olarak yüklü bir para kalmadığı sürece yatırımlarınızı beslemek için kullanacağız sermaye birikimleriniz olacaktır.
Hayatınıza dahil edebileceğiniz iki tür tasarruf programı vardır:
Genel bir kural olarak, birikimleriniz; kredi ödemeleri, sigorta masrafları, elektrik/su/doğalgaz faturaları, gıda ve kıyafet harcamamaları da dahil en az 6 aylık bütün kişisel giderlerinizi karşılamalıdır. Böylelikle eğer işinizi kaybederseniz ya da yeni kurduğunuz işiniz planladığınız gibi gitmezse aşırı baskı hissetmeden hayatınızı tekrar düzene sokmak için yeterli süreniz olur.
5 yıl veya daha kısa süre için büyük miktarda nakit gerektiren özel bir amacınız varsa bunu gerçekleştirmek için yatırım odaklı değil tasarruf odaklı olmalısınız. Bunları hallettikten sonra yatırım yapmaya başlayabilirsiniz. Örneğin ev almak yatırım için iyi bir örnektir.
Bunlar gözünüzü korkutabilir ancak kendi kendini yetiştirmiş her başarılı insan kazandığından daha az harcayarak, para biriktirerek ve birikimlerini doğru işlere koyarak para kazanmaya başlamıştır. Hiçbiri de sizden daha iyi değildir. Siz de aynı şeyi öğrenirseniz ve mantıklı bir şekilde davranırsanız diğerleri gibi paranızı disiplinli bir şekilde yönetir ve başarınızın tadını çıkarırsınız. Sonuçta para biriktirmek basit bir matematik hesabıdır: 2+2=4
Peki bu basit hesabı nasıl aktif hale getireceğiz? Pek tabi parayı doğru kullanarak. Bu zamana kadar para yönetimi, ekonomi ve iktisat binlerce ciltlik kitaplar yazıldı, yazılmaya da devam ediyor. Bizim burada parlak fikirler olarak size vereceğimiz para kullanım kılavuzu niteliğindeki bilgiler ise daha kolay anlaşılır ve gündelik hayatta daha çok işine yarayacak argümanlar şeklinde olacaktır.
Bilindiği üzere aslında sanal bir akışkanlığa sahip bir tür değerdir. Bankalar her zaman için sanal bir parayı güvence altına alıp sanal paralar aracılığıyla işlemlerini yürütürler. Bir hesapta ne kadar para görünüyorsa aslında o kadar para reel olarak var demek değildir bu. Öyle olsaydı herkesin aynı anda parasını çekmesi sonucu bankaların iflas edeceği şeklinde beyan doğrulanmış olmazdı. Bankalar ve muadili yerlerde ne kadar para görünüyorsa o kadar para var diyemeyiz. Bu paranın tabiatına ve matematiğine aykırıdır. Para, sistem içerisinde ikiye ayrılır bir harcanan, somut para. İki, gösterilen ve işleme konulan para. Para ile ilgili bu reel bilgiye sahip olur ve hayatınızın her alanında başarıyla uygularsanız paramı ne yapmalıyım sorunun karşılığını da birçok soru işaretinden kurtularak elde etmiş olursunuz. Şimdi size var olan paranızı en güvenli ve doğru kullanma alanında birkaç öneri sunacağız:
Paramı Ne Yapmalıyım?
- Para, nazlı bir değerdir. Önce bunu bilmekte fayda var. Eğer, onu çok fazla korumaya alırsanız, ölü para haline gelir. Para, dönüştürüldüğü takdirde zenginlik vaat eden bir unsurdur. Ne yenir ne içilir. Bu nedenle onu banka hesaplarında, yastık altlarında saklamak aslında çok da akıl karı değildir. Sadece geçici süreliğine bir yerde saklama ihtimali kabul edilebilir olacaktır. Onun dışında yıllarca parasını banka mevduat hesaplarında, döviz kurlarında, yastık altlarında saklayan biri, bir anlamda o paranın değerini öldürüyor. Para, hareket etmek, dolaşıma girmek, sirkülasyon oluşturmak adına paradır. Para hareket ettiği ölçüde yeni paralar, yeni gelirler ve yeni yatırım araçları dönüşüme girer. Bu nedenle paranızı saklamak ve değerler silsilesinde aşağı çekmek yerine onu kullanın. Saklanan şeye para değil hazine değil; bunu unutmayın.
- Bir diğer yanlış ise parayı elde tutmanın abartılmasının tam zıttıdır. Parayı çarçur etmek. Nasıl olsa fazla var demek. İsrafa kaçmak, müsriflik etmek. Hayır. Türkçede buna dair çok güzel atasözü vardır: ”Hazıra dağ dayanmaz.” Bu söz para biliminin adeta bir özeti gibidir. Bu nedenle özellikle parası ve sermaye alanı geniş olanlar için paramı ne yapmalıyım sorunun cevabı paramı ne yapmamalıyım şeklinde düzeltilebilir. Tarihte sadece parasına güvenerek vizyonsuz ve plansız iş yaparak iflasın eşiğine düşen binlerce yatırımcı ve girişimci örneği vardır. Bu gibi örneklerden biri olmak istemiyorsanız, paranızı belli planlar ve programlar halinde bölmeniz onu yönetmeniz ve müsriflik etmeden onu kullanmanız yerinde olacaktır.
- Her zaman için gelecek vaat eden işlere yönelin. Eğer ki aklınızda paranızı verimli ve bol gelirli bir işe yatırmak varsa. Bu nedenle saha araştırmanızı canlı tutun ve paranın en sıcak ve en yoğun akıtıldığı yerleri inceleyin. Belli bir yerde bir hareketlilik ve tempo varsa, orada iş ve gelecek var demektir. Aynı zamanda sıfırdan başlayarak kendi para ve gelecek yönetimizini de inşa edebilirsiniz. Ancak paramı ne yapmalıyım sorusunu sorduğunuza göre sektörde çok yenisiniz. Bu nedenle sektöre yön vermeye kalkmayın. Bunun yerine sektöre yön veren belli başlı firmaların izinden gidin. Zamanla kendi yolunuzu çizebileceğiniz alanlarda boy göstereceksiniz. O zamana kadar peşin hükümlü olmayın ve daha fazla para kazanmanın heyecanına yenik düşüp de var olan paranızdan da olmayın
- Paralarınızı birleştirin. Güvenebileceğiniz ortaklıklar bulun. Belki elinizdeki para, bir o kadar parası olan bir başka yatırımcıyla birleşirse ortaya daha sağlam ve güçlü finansal ortaklıklar çıkar. Sektörde son sözü söyleyen her zaman paradır. Zira işler yolunda gitmediğinde para devreye girer. B planı yapmak ancak parası olanların harcıdır. Bunun dışında kurulacak işlerde haberleşme, lokasyon, iletişim, güvenlik gibi işleri sağlamlaştırmak için de para figürü devreye girecektir. Bunun için iş alanında güvenebileceğiniz insanlara ortaklık teklifi götürmekten imtina etmeyin ve de size gelen ortaklık tekliflerini direkt reddetmek yerine onlara bir şans verin. Ancak ortaklık kuracağınız kişileri kesinlikle sosyal hayatınızdan değil iş hayatından seçin. Çünkü bu biraz da ev arkadaşlığı ile okul arkadaşlığına benzer. Okulda çok sıkı fıkı olduğunuz bir dost ile aynı eve çıkıp aynı evde yaşamaya başlayınca anlaşamamaya başlama ihtimaliniz kuvvetlidir. Bununla birlikte ev ve sosyal yaşamınızda çok iyi olduğunuz bir arkadaşla sırf bu nedenle ortaklık kurmak, iş disiplini ve piyasa şartları açısından hiç de mantıklı ve makul değildir.
Paramı ne yapmalıyım sorusuna olgun ve reel cevaplar aradık. Hepinize paranızı güzel yerlerde kullanacağız günler dileriz.