İnsan çoğu zaman iki seçenek arasında bocalar ve bir türlü doğru cevap veremez. Messi mi Ronaldo mu? Al Pacino mu Robert De Niro mu? Ya da doğrudan doğruya bugünkü konumuz ile ilgili olan – ev almak mı daha karlı arsa almak mı- sorusu. “Yukarı tükürsek bıyık aşağı tükürsem sakal” deyimiyle açıklanan paradoks ve bunun yarattığı ikilem, emlak piyasasına da bu şekilde yansır işte. Çoğu zaman da tercihini konuttan yana kullanan da arsa alan da pişman olur üstelik.
Corona salgınının yeniden hortlar gibi olması ve dünyadaki ekonomik dengelerin bir kere daha kaosa sürüklenmesi ülkemizde de direkt ve doğal olarak fiyatlara yansıdı. Konut kredi faizlerinin acımasız bir şekilde yükselmesi ile birlikte ev alımları durma noktasına geldi. Herkes bir mucizenin gerçekleşmesini, fiyatların normale olmasa bile normalin yakınlarında bir yere çekilmesini umuyor. Kaos, belirsizliği beslerken, emlak piyasasındaki dengeler de belki bir milyonuncu kez değişmiş oluyor. Son üç – dört ayda arsalara olan talebin arttığı gözlemlendi. Bariz bir şekilde ve yurdun genelinde.
Bununla birlikte Arap yatırımcılar, iş adamları, girişimciler, hepsi, sanki bizim göremediğimiz bir şeyi görmüşler gibi belli başlı şehirlerdeki arsalara odaklandı. Bu şehirlerden biri de Trabzon. Karadeniz denince akla gelen ilk şehirlerden biri, hatta ilki olan Trabzon, son aylarda Arapların radarına girdi. Arapların ticari zekasını objektif bir şekilde kabul etmemiz gerek. Zenginliklerini sadece petrole dayandırmak da yiğidi hem öldürüp hem de hakkını yemek olur. Zira Arapların sadece kendi ülkelerinde değil başka başka ülkelerde yaptıkları yatırımların da ne kadar isabetli olduğu gün gibi ortada. Peki nedir onları Trabzon’a ve Trabzon’daki arsalara çeken? Bir sonraki başlığımızda bu konu hakkında görüşlerimizi ve tahminlerimizi sizlere aktaralım.
Sadece Kuzey değil güneydeki arsaların son durumunu merak eden okurlarımız Marmaris’teki yazlıklar ve arsalar hakkında detaylı bir şekilde kaleme aldığımız bu yazıyı da bir solukta okuyabilirler.
Marmaris’te Yazlıklar ve Arsalar Neden Uçacak Gibi Duruyor?
Araplar Neden Trabzon’daki Arsalara Talep Yağdırdı?
Arapların başta Trabzon olmak üzere ülkemizin genelindeki konutlara ve arsalara olan ilgisi yarı yarıya arttı. Bunun bir doğrudan bir de dolaylı olmak üzere iki büyük nedeni var. Bunlardan ilki hiç kuşku yok ki Mütekabiliyet Yasası. Konuya tamamen yabancı olan arkadaşlar için kısa bir açıklama yapalım. Öncelikli olarak Mütekabiliyet kelimesinin sözlük anlamı ”karşılık” demek. Tamamen terimsel bir sözcük olan mütekabiliyet ülkeler arası ”karşılık” ilkesine dayanıyor. Bazı şeyler karşılıklı olmazsa karışıklık çıkabilir kaygısıyla bit tabi.
Mütekabiliyet Yasası 2012 yılında yürürlüğe girdi. Kısaca, önceden ülkemizden daire ya da arsa almak için belli başlı şartların yerine getirilmesi gerekiyordu. Örneğin bir Katarlı ya da Libyalı’nın Trabzon’dan ya da başka bir şehirden arsa alabilmesi için bizim yurttaşımızın da söz konusu ülkede arsa ya da konut alma hakkına sahip olması gerekiyordu. Böyle bir hak yoksa konu kilitti. ”Ben ağa sen ağa inekleri kim sağa” sözünün emlak piyasasına uyarlanmış hali diyebiliriz buna. Ancak 8 yıl önce yürürlüğe giren yasa ile birlikte artık diğer ülkelerdeki insanlar Türkiye’den konut da arsa da alabiliyor. Turizm yazılarımızda da uzun uzun bahsetmiştik. Belli başlı hizmetlerin, ürünlerin ve ”taşınamazların” bu kadar yüksek fiyatta olmasının bir nedeni var. Bu fiyatları koyanlar ve gıdım gıdım değil abarta abarta yükselmesinde büyük pay sahibi olanların aklında tek bir plan var. Benim yurttaşım alamazsa alamasın. Coni gelir alır, Michael gelir alır ama illa ki biri geir alır.
Bu yasa da bu bakış açısının başka bir tezahürü. Diğer ülkeler dediysek tüm dünya ülkelerini kapsamıyor bu yasa. Sadece Arap ve İslam ülkeleri… Bu da emlak piyasasındaki Arap hareketliliğinin biricik sebebi. Dolaylı neden ise birçok Arap ülkesinden Trabzon’a ve diğer Karadeniz şehirlerine tarifesiz uçuşların başlaması. Sızlanmanın ya da gereksiz milliyetçilik yapmanın alemi yok. Arapların ülkemizden alacağı arsa ve konutlar öyle ya da böyle sirkülasyon oluşmasını sağlar. Ekonomiye canlılık getirir ve bu canlılık en az turizm kadar olumlu sonuçlar doğurur.
Not: Arap ve İslam ülkeleri arasında sadece Suriye bu yasadan faydalanamıyor. Bunun nedenleri de iki ülke arasındaki sınır savaşı, diplomatik kaos ve elbetteki mülteci krizidir.
Trabzon’da Ne Var?
Arsa ve konut yatırımı yapan herkes evvela şuna bakar. Arsa yahut konut, deprem bölgesinde mi? Eğer deprem bölgesinde ise imara açılmaz, kat izni çıkmaz, şüpheler, riskler uç uça eklenip bitip bilmeyen soru işaretlerinin oluşmasına yol açar. Trabzon, deprem bölgesinde değil. Bununla birlikte özellikle belli başlı alanlardaki arsalar için sel riski söz konusu. Zira Karadeniz bölgesinin genelinde (ama özellikle Trabzon – Rize – Artvin’de) görülen su taşkınları, risk bölgelerindeki arsaların değerini düşürüyor. Sel riskinin dışında kalan bölgeler ise Arapların en önemli yatırım araçlarından biri olmaya devam ediyor.