Dut, artık popüler bir meyve değildir. Yani akşam yemeklerinden sonra içilen çayların da akabinde salona getirilen meyve tabağının içinde dut görmek bizi çoğu zaman şaşırtır. Aaa dut mu vardı? Ne kadar zamandır yememiştim diye şaşkınlığımızı da dile getiririz. Demek ki bugün bir elma, bir muz, bir şeftali ne ise dut o değildir.
ALT BAŞLIKLAR (istediğinize tıklayıp ışınlanabilirsiniz) :
Röportaj
Dut. Neredeyse ülkemizin tamamında yetiştirilebilen, meyvesi dışında yapraklarının koza üretiminde kullanıldığı orman meyvelerinden biri. Bugün Antalya’nın Demre ilçesinde yaklaşık 10 yıldır dut yetiştiren ve yetiştirdiği dutları pazarda ve internet üzerinden satan A. U ile röportaj yaptık.
– Merhaba. Dut yetiştiriciliğinin püf noktaları nelerdir? Bu işe girmek isteyenlere nelere dikkat etmeli?
– Sebzelerde olduğu gibi orman meyvelerinde de toprak seçimi çok önemli. Bizim için nefes ne ise ağaçlar için de toprak o. Eğer ağaç doğru düzgün enfes alamazsa, ya kötü meyve verir ya az. Bu nedenle dut yetiştirip ciddi oranda para kazanmak isteyenler, gerekirse haftalarca en verimli toprağı arayacaklar. Toprağın eğimli değil düz olmasına da özen gösterecekler.
– Fakat son yıllarda tarım alanında birçok yeni gelişme yaşandı. Artık eğimli topraklarda da teraslama yöntemiyle dut yetiştirilebiliyor.
– Tabi, vakti, parası ve imkanı olan her yerde her şeyi yetiştirir. Eğer paranız varsa buzullarda bile dut yetiştirebilirsiniz. Ben en kestirme yolunu söylüyorum. Yoksa bugünkü teknoloji ve teraslama yöntemi ile en olmayacak yerlerde en olmayacak meyveleri rahat rahat yetiştirmek mümkün.
– Dutlar sadece meyveleriyle de ekonomiye can veriyor. Dut ağaçlarının yaprakları ipek böceklerinin tek beslenme kaynağı. Bu bağlamda düşünecek olursak dut yetiştiriciliği demek aynı zamanda ipek böceği yetiştiriciliği diyebilir miyiz?
– Elbette. Zaten bu nedenle dut bahçelerinin ipek böceklerinin yoğun olduğu yerlerde kurulması gerekiyor. Bir de sulama imkanlarını göz önünde bulundurmakta fayda var. Çünkü dut ağacı çok fazla sulama isteyen bir ağaç türü.
– Bir dutluk için en kötü, en yanlış yerler nereleri olur? Parlak Fikirleri yakından takip eden okurlarımız, röportajımızı okuduğunda uzak durması gereken hataları bu şekilde öğrenebilirler.
– Dut ağacı kuvvetli görünür ama narindir. Dutlukları ne kadar özel ihtimam gösterirseniz o kadar iyi mahsul alırsınız. Bir kere tozdan topraktan uzak tutacaksınız. Toz, ağacın meyvesini de yaprağını da öldürür. Bu nedenle araçların vızır vızır geçtiği işler yollardan uzak durulmalı. Tabi bir de fabrikaların çok olduğu yerlerden. Yıllar önce bir arkadaşım ucuza dutluk buldum diye sevinmişti. Baktım sağı, solu, her yanı fabrika, tesis. Dedim ona, olmaz senin iş. İki sene sonra ‘keşke senin sözünü dinleseydim diye” yana yakıla başka yer bakmaya başladı kendine.
– Fidan dikiminde nelere özen göstermeli yetiştiriciler?
– Eğer Akdeniz Bölgesinde ya da Doğu Anadolu Bölgesinde fidan dikeceklerse en doğru zaman Eylül, Ekim. Kasım’a kalmasınlar. Diğer yerlerde ise ilkbahara kadar mühlet var.
– Ülkemizde en çok hangi dutlar yetiştiriliyor ve satışa çıkarılıyor?
– En fazla kırmızı dut adıyla bilinen M. rubra. Kara dutlar da son yıllarda çok fazla yetiştirilmeye başlandı. Talep var çünkü. Beyaz dut ise yok denecek kadar az.
– Peki hem yetiştiricilik hem satış. Zor olmuyor mu ikisini birden yürütmek?
– Ben babamla birlikte çocukluğumdan beri dut yetiştirip satıyorum. Bu bana iş olarak gelmiyor artık. Dutla gözümü açtım, muhtemelen dutla gözümü kapatacağım. İşinizi, toprakla uğraşmayı seviyorsanız çok zorlanmıyorsunuz. Asıl zor olan insanla uğraşması. Yetiştiricilik kolay ve keyifli de satış kısmında bazen gerçekten zorlanıyorum.
– İnternetten satış yapma fikri nasıl geldi aklınıza?
– Benim torunlardan biri soktu bu işi kafama. Düşündüm, taşındım, aklıma yattı. Bir de bizim mahsulümüz hem organik hem leziz. O nedenle bir kere alan bir daha hep alıyor. Bir yandan pazar bir yandan internet, kazanmaya çalışıyoruz işte.
– Bu keyifli röportaj için çok teşekkür ederim.
– Ben de.
Bunun en büyük nedeni dut ağaçlarının sayı ve nitelik olarak son on yılda ülkemizde fazlaca düşmesidir. Hele kırk – elli yıl önce Türkiye tam bir dut ağaçları cennetiydi. Ama ziraat hem de tarımsal alanda belli başlı öncelikler için o dut ağaçları kesilmiş ve sayıları çokça azalmıştır. Önceden 10 milyondan fazla olduğu tahmin edilen dut ağaçlarının, bugün sayılarının iki milyonun altına düştüğü söyleniyor.
Yine de bunca olumsuz tabloya rağmen ülkemizde halen dut yetiştiriciliği mümkün. Hatta bu alanda üretim yapan sevgili arkadaşlara büyük bir sorumluluk da düşüyor. Yazımızın son kısmında dut yemenin faydalarını kısa ve öz bir şekilde anlatacağız zaten. Dut, birçok meyveden daha fazla besin değerine sahip. Aynı zamanda bu toprakların bir lezzeti. Reçeli de yapılıyor. Kurutularak çocukların çok sevdiği pratik meyvelere de dönüştürülüyor.
En azından var olanı korumak ve hala birçok bölgede dut yetiştiriciliği yapmak için bu konuda ayrı bir sorumluluk duymalı. Sadece para kazanmak için değil aynı zamanda bitkinin, doğanın, tabiatın, ülkenin şahsi menfaatlerini de gözetmek için dut yetiştiriciliği artık ayrı bir öneme ve değere sahip bir alandır. Bunu da hatırlattıktan sonra ilk konu başlığımızı atabiliriz.
Yüksek Teknolojili Tarım Yapmak elbette sadece dut yetiştiriciliğinde değil tarımsal her üretimde yüksek teknoloji kullanmanın önemini yavaş yavaş değiş hızlıca kavramalıyız artık. El ile yapılan ağır ağır işleyen sonuçları bazen haftalarca bazen aylarca beklenen ağır aksak ilkel teknolojilerle olmuyor artık bu iş. Şimdilik bir tercih gibi görünse de yakında yüksek teknoloji kullanmayan ya da kullanmaya imkanı olmayan birçoğu tarım alanının da dışına sürüklenecek. O sürüklenenlerden olmamak için yazımızı okumalı ve yüksek teknolojili tarım yapmanın önemini kavramalısınız.
Şimdi olsa da yesek dedirtecek kadar ağız sulandırıcı, iştah kabartıcı bir kırmızı dut görseli. Ancak maalesef dut, meyve tabaklarımızı süslemek konusunda hiç de popüler olmayan bir meyve. Bunun önüne geçmek için, her yerde bolca dut üretmemiz gerekiyor. Buralar eskiden hep dutluktu diyen o amca, artık başka meyvelerin ağaçlarını ya da daha kötüsü otobanları asfaltları gösteriyor. Buraları yine hep dutluk olsun, ben de hem üretimime bakayım hem de kazancımızı alayım diyorsanız yazımızı okumaya devam ediniz.
Dut Yetiştirme İşi Karlı Mı?
Şu açıdan baktığımızda kar oranı yüksek bir iş. Pazar payında bol keseden bir dut oranı yok. Dolayısıyla fazla türde yok. Ancak sektör içinde bir talep var ki üretilmeye devam ediyor. Öyleyse dut yetiştiriciliği biraz da kimsenin farkında olmadığı bir pazarda sessiz sedasız para kazanma alanı diyebiliriz gönül rahatlığıyla.
Bunun yanında diyebilirsiniz ki eh diyordunuz hani, çok popüler bir meyve değil, yenilmiyor, bir elma bir armut kadar her yerde bulunmuyor. Memlekette çoğu yıllarca dut yemese aramaz. Ama bir ay elma yemese canı ister. O zaman bu iş nasıl karlı oluyor? Doğrusu mantıklı bir soru olurdu bu. Ama dut sadece meyve olarak kullanılmıyor. Bunu da hatırlatmamız gerekiyor.
Özellikle dut kurusu dediğimiz şey çoğu zaman dutun kendisinden daha fazla tüketiliyor. Çocuklara ve hasta olanlara vitamin olsun diye çokça veriliyor. Aynı zamanda dut reçeli manyakları da çok. Gül reçeli gibi dut reçeli de özel ama keyifli bir zevk olarak binlerce kişinin kahvaltı masasını süslemeye devam ediyor. Eh hal böyle olunca da dut yetiştiriciliği sessiz sedasız da olsa kar oranı yüksek bir üreticilik olmaya kaldığı yerden devam ediyor.
Dut Nerede Yetişir?
Dut, ülkemizde birçok bölgede kolaylıkla yetişebilir. Ancak özellikle Ankara ve Malatya başı çeken illerden. Çünkü burada dut yetiştirmek eskilerden beri var olan bir gelenek, bir alışkanlık haline gelmiş. Dut ağaçlarıyla dolu bahçelere sahip niceleri bu işleri oğullarına ailelerine geçirmiş, dut yetiştiriciliği de kuşaklar arası bir miras olarak bugüne kadar gelmiştir.
Dut nerede yetişir sorusuna kesinlikle şurada yetişmez dememiz mantıksız ve saptırmalı olur. İsteyen istediği yerde gereken önlemleri aldıktan sonra dut yetiştirebilir.
İşte dut kurusu. Size daha önce de dediğimiz gibi memleketimizde bir meyveyi sadece meyve olarak değerlendirmek kısır düşünmek manasına gelecektir. Dutun de kurusu pek ala hastalıklara ve çocuklara gelişimi hızlandırması için bolca verilir. Aynı zamanda bununla yetinmeyen üreticiler dut meyve suları ve dut meyveli yoğurtlarını da piyasaya sürmüştür. Tadı bu kadar güzel ve nadide olan bir meyveyi her alanda kullanmak üreticinin daha çok kazanmak adına yaptığı başarılı ve yararlı girişimlerin tümünü oluşturur.
Dut Yetiştirmenin İncelikleri Nelerdir?
Dutlar, her ne kadar az tüketilen nadide bir meyve olsa da yetiştirilmesi bakımından oldukça kolaydır. Öyle bazı meyve ve ağaçları gibi öyle nazlanan, ultra koşullar isteyen bir meyve değildir.
Hemen hemen her iklimde yetişebilirler. Ancak ılıman ve sıcak iklimleri daha çok severler. Bu nedenle kimi akıllarda bahar ve yaz meyvesi olarak geçmesi de bundandır.
Toprağının kumlu ya da kınlı olması olmazsa olmaz bir şart değildir. Ancak ürünün niteliğini, tadını ve doygunluğunu doğrudan etkileyen faktörlerdir. Bu nedenle ağacın ekileceği toprağın kumlu ya da kınlı olması siz bir adım öne taşıyacaktır.
Kara dut her zaman için daha dayanıklıdır. Hem yapısı gereği hem de yetiştirilme şartları bakımından. Bu nedenle bu sektörde ve üretim alanında henüz yeniyseniz ve riske girmek istemiyorsanız kara dut yetiştiriciliğine öncelik ve ağırlık vermeniz önemle rica olunur.
Şahsım adına ben dut yemeyi çok severim. Ve şu yazıyı tamamladıktan sonra da yapacağım ilk iş manava gitmek ve en az bir kilo dut almak olacak. Şu paylaştığımız resimdeki kara dutun görüntüsü, ıslak ve dolu dolu görüntüsü eminim sizin de hoşunuza gidecek. Belki bu yazı yayımlandıktan sonra dut sektöründe bir hareketlilik bile yaratabiliriz. Şimdiden hepimize afiyet olsun sevgili parlak fikirler okurları.
Dut Yemenin Faydaları Nelerdir?
Dutlar, besin değeri olarak oldukça yüksektir. Bu nedenle de tam bir vitamin ve mineral deposudur. Hasta olan ya da daha güçlenmesi istenen çocuklara dut yedirilmesinin en büyük sebebi tam olarak budur.
Bunun dışında dutun yaralara ve cerahat gibi insan vücudunda çıkan şeylere çok iyi geldiği de bilinen tıbbi bir gerçektir. Ağız yaralarında kullanılan birçok gargaranın içinde dut meyvesinin çeşitli parçaları da kullanılmaktadır.
Dut, doğal bir sindirim sistemi iyileştiricisidir. Bu nedenle mideyi rahatlatmak isteyen kişilerin dut meyvesi, dut kurusu ya da duttan yapılmış doğal, sağlıklı meyve sularını tüketmesini önerebiliriz.
Siz de üretici ve satıcı olarak dut meyvesinin faydalarını bilirseniz pazarlama ve tanıtım alanında bu faydaları bilgi olarak kullanabilir ve böylece hedeflediğiniz daha yüksek satışa bu bilgiler sayesinde ulaşabilirsiniz.