Tır Ve Kamyon Şoförlüğü Yapmak

Yazıya tır ve kamyon şoförlüğünün pek bilinmeyen ama bilinmesi elzem olan bir konu ile başlamak istiyorum. Zamanında birçok üniversitenin ortak bir payda ile yaptığı bir araştırma var. Mesleklere göre suç dağılımı başlığındaki bu araştırma hangi mesleklerin suça daha eğilimli olduğunu ve yıllara göre hangi meslekten insanların daha çok suç işlediğini göstermektedir.

Bilindiği ya da tahmin edildiği üzere tır ve kamyon şoförlüğü hele bir uzun yol ise, oldukça zor, kasvetli, tahammülü zorlayan bir meslektir. Bazen saatleri aşar ve günlerce, genelde de tek başına yolculuk yapmak zorundasınızdır. Üniversitelerle birlikte çeşitli psikolojik kurumların da yaptığı araştırmalar, uzun süreli yalnızlığın depresyona, çoklu kişilik bozukluğuna ve şiddete yol açtığını gözler önüne sermiştir. Yapılan araştırmada da şiddet suçları işleyen insanların bir kısmının zamanında tır ve kamyon şoförlüğü yapmış olan insanlardan olduğu ortaya çıkmıştır.

Bu az bilinen ama bilinmesi mümkün mertebe elzem olan bilgiye göre; tır ve kamyon şoförü olmak isteyenlere öncelikle sormamız gereken şudur. Parayı, iş saatlerini, primleri bir kenara bırakın: Psikolojik olarak bu işe hazır mısınız?

Tır ve kamyon şoförlüğü ciddi bir psikolojik alt yapıya, yalnızlığa dayanma gücüne bağlıdır. Ülkemizde birçok şey gözardı edildiği için, elbette ki bu nokta da hiç konuşulmamıştır.

Televizyon ve gazetelerdeki kaza haberlerine baktığımızda önemli bir kısmında tır ve kamyonların olduğunu görürüz. Uzun yolun psikolojik buhranı ve fiziki zorluğu, bu işin kazaya ne kadar açık olduğunu bize göstermelidir. Göstermelidir diyorum çünkü göstermemiştir. Göstermemiştir ki her yıl katlanarak bu kazalar meydana gelmektedir.

Uzun yol taşımacılığında yapılan kazalara ”trafik kazası” değil öncelikle ”iş kazası” tanımını yapmalıyız. Tanımı ne kadar doğru yaparsak çözüme o kadar yaklaşırız çünkü.

Bir kamyoncunun yaptığı kazalar, trafik durumuna, aracın teknik bir arızasına bağlı olabilir. Ama aynı zamanda işin stresine, uykusuzluğa, zamanında yetiştirme paniğine de bağlı olabilir. Bu noktalar ilmek ilmek incelenmeli, raporlar hazırlanmalı, kazaları minimuma indirecek önlemler alınmalıdır.

Bu işe alınacakların tır ve kamyon şoförlüğü yapmaya uygun olup olmadığı çeşitli testlerle anlaşılabilir. Bu testler hem psikoloji hem de fiziksel alanda yapılmalıdır. Biliyoruz ki taşımacılıkta en önemli şey ”malı zamanında yetiştirmek”tir. Peki bu zamanı kim belirler? İşveren. Neye göre belirler? Tamamen kafasına ve cebine göre. Bunun sonucunda şoför, yapmaması gereken bir hızla, içine düşmemesi gereken bir acelecilikle malı taşımaya başlar. Stres bir yandan bastırır. Uzun yolun yalnızlığı bir yandan bastırır. Sonuç sinirlerin yıpranması olur. Fiziksel yan etkiler ortaya çıkar. Uyuması gereken zamanda, yola devam eden bir kamyon şoförü her anlamda kazaya açıktır. Ülkemizde tır ve kamyonların yol açtığı kazaların bu denli çok olmasının en büyük nedeni, bu iş kolundaki denetimsizliktir. İş saatleri, keyfe keder verilir. Teslimat zamanı tamamen alıcı ile satıcının ortak çıkarına göre belirlenir. Bu bağlamda tır ve kamyon şoförleri ekonomik sömürüye açık durumdadır. Üstüne üstlük başta kendi canı olmak üzere birçok canı tehlikeye atacak bir platformun içine atılır. Bu konuda yeni yaptırımlar, denetime açık saatler ve yoğun bir kontrol uygulanmalıdır. Yoksa tır ve kamyon şoförlüğü yapmak, her zaman riske ve tehlikeye açık bir meslek olarak kaldığı yerden canlar almaya devam edecektir.

Tır ve Kamyon Şoförü Maaşları 

Maaşlar, hiçbir şekilde sabit değildir. Maaşlar, kurumdan kuruma farklılıklar gösterir. Alınacak ücret, genelde taraflar arasında anlaşılarak nihayete erdirilir. Bazı kurumlar garanti ücret adı altında asgari ücret öderler. Bazı kurumlar ise taşımacılık başına prim ödeyerek taşır. Bu durum da karşılıklı güvene ya da şirket politikalarına göre değişmektedir.

Uluslararası alanda tır ve kamyon şoförlüğü fiziksel olarak çok daha zordur ve maaşı da ona göre daha fazla olabilmektedir.

Tır ve Kamyon Şoförü Olmak İçin Gerekenler: 

– SRC belgesi

– Psikoteknik belgesi

Bunlar işin teknik kısımlarıdır. Ve olması elzemdir. Ancak az önce de belirttiğimiz gibi, başka olması gerekenler de mevcuttur. Psikolojik ve fiziksel dayanıklılık şarttır. Bir kurumun bir şoföre günde on beş saat araç sürdürmesi yasaklanmalı, kontrol edilmeli, sık sık denetlenmelidir. Ancak genelde bu işler sürekli aceleye getirildiği için, önemli olan insan değil yetiştirilecek olan mal ve onun zamanıdır.

Deneyim ise tır ve kamyon şoförlüğünde belki de en az aranan özelliktir. Tır ve kamyon kullanabilecek ehliyetinin olması uzun yollara gönderilmek için bile yeterlidir. Çünkü hala kara taşımacılığı, tüm taşımacılık türlerinden daha yoğundur ve acele şarttır.

Televizyonda ya da gazetede ”yine” bir kamyonun ya da tırın kaza yaptığını gördüğünüzde hemen tırcılara, kamyonculara hakaretler, küfürler yağdırmayın. Bu işin arkasındaki ekonomik, psikolojik ve fiziksel zorlukları kavramalı ve çözüm odaklı yeni yaptırımlar uygulanması için baskı yapmalıyız. Halk arasında, tırcı, kamyoncu, bir hakaret olarak kullanılmaktadır. Ama işin baskısı ve zorluğu gereği belki de en çok saygı duyulması gereken mesleklerden biridir şoförlük.

Zira hemen hemen kimse çocukken, büyüyünce şoför olmak istemez. Bu ekonominin zorladığı bir tercihtir. Bir tercihten öte zorunluluktur. Ülkemizde de halen en baba, baba mesleklerinden biridir kamyon ve tır şoförcülüğü.

Tır ve Kamyon Şoförlerinde Olması Gereken Psikolojik ve Fiziksel Özellikler: 

• Tabiri cazise çelik gibi sinirler olması gerekir. Yakından tanıdığım ve şoförlük yapan akrabalarım var. Onlara işi her sorduğumda evvela yalnızlıktan yakınırlar. Yalnızlık ise yolda yapılmaması gereken şeylere yöneltiyor. Örneğin telefona. Telefonda birileriyle iletişime geçerken bir yandan da malı zamanında yetiştirmeye çalışan şoförün yol açabileceği zararları düşünün. Günde en az on iki saat direksiyon sallayan şoförlerin çelik gibi sinirleri olmaza; sadece iş hayatlarında değil geri kalan hayatlarında ciddi sinir buhranlarıyla baş etmek zorunda kalabilir. Bunun dışında akılları yol harici şeylere takıldığından ciddi kazalara sebep olabilirler.

 

• Stresle baş etme yolları bulmalı. Yaratıcı olmalı. Panik olmamalı ve zamana karşı da taşıdığı malın ve trafikteki diğer yolcuların hayatına saygı duyarak yarışmayı bilmeli. Böyle yazınca epey kolay gibi görünse de birçok stres unsuru üst üste biner; şoför az biraz canını seviyorsa kamyonu, tırı kenara çekip birkaç saatlik şekerleme yapar.

 

• Şoför, kullandığı aracın tüm teknik donanımlarına hakim olmalıdır. Herhangi bir arıza anında anında müdahale edebilmeli; bu noktada da panikten uzak, soğukkanlı olabilmelidir.

 

• Beslenmesine ve uyku saatlerine özen göstermelidir. Herhangi bir yanlış yola sapmamak için de dikkatini hep en üst seviyede tutmalıdır.

Kamyon ve tır şoförlüğü günümüzün en zor mesleklerinden biridir. Ama gerek işsizliğin yüksek oluşu gerekse ekonomik zorunluluklar insanları bu mesleğe iter. Taşımacılığın da geniş istihdamı nedeniyle her zaman bir şoför eksiği bulunur.

Şirket sahipleri şoförlere sadece mallarını emanet eder. Şoförler de hem kendi canının hem de trafikteki diğer insanların canından sorumludur. Çalışma şartlarının acilen iyileştirilmesi gerekmektedir. Olabilecek kazalarda can kaybının bir telafisi yoktur. Mal kayıplarının ise telafisi kimi zaman daha çok hızı, daha çok stresi ve sonuç olarak daha çok kaybı beraberinde getirir.