Dolmuşcular, hayatımızın her noktasında, bazen komik anlar paylaştığımız, bazen çokça kızdığımız şoförlere verilen genel ad.
Dolmuşlar ise, halk otobüslerinden daha konforlu, taksilerden daha konforsuz, iki farklı ulaşım aracının tam ortasında kalan, ekonomik açıdan da konfor açıdan da tam olarak ortalama bir hizmet veren araçlar.
Öncelikle başlığımızın da ana konusunu oluşturan sorunun cevabını verelim. Dolmuşçuluk işi son yıllarda karlı mıdır? Evet. Peki hangi koşullardan ötürü karlıdır. Öncelikle meraklıları için bunun nedenlerini açıklayalım:
- Ekonomik nedenler: Taksi, İstanbul, Ankara, İzmir gibi metropollerde nispeten ucuz olsa da hala çoğunluk tarafından lüks kabul edilen bir ulaşım aracıdır. Bu nedenle dolmuş tercihi, her zaman gündemdedir. Ortalama her vatandaş şu ikilemde kalan diyaloglar kurarlar. Belediye otobüsüne mi binelim dolmuşa mı? Dolmuş, nispeten ceplerinde para olan öğrenciler için, lüks piramidinde en yüksek seviyedeki tercihtir. Hal böyle olunca da dolmuş kuyruklarını karşımızda uzanır gider görürüz.
- Hız: Dolmuş, yapısı gereği otobüslerden çok daha ufak bir araçtır. Ufak araç ise trafikte her zaman daha rahatlıkla yol almaktadır. Dolmuşların aktif olduğu büyük şehirlerde ise, ulaşımın hızlı olması lüks bir ihtiyaç değil tam olarak elzemdir. İşe geç kalmak istemeyenler, randevusuna tam vaktinde katılmak isteyenler dolmuşun hızına güvenir. Buna kıvrak manevralar ve dolmuş şoförlerinin bulduğu yaratıcı zig zaglarda eklenince kulağımızda hep aynı diyalog döner durur:”Dolmuşa binelim, daha hızlı gideriz.”
- Ayakta değil oturarak gitme lüksü: İstanbul’un en stratejik noktalarında sarı dolmuşlar mevcuttur. Bu dolmuşlarda ise ayakta gitmek yasaktır. Zaten yapıları gereği boylam olarak kimse istese de ayakta gidemez. Bu yazımızı okuyan çoğu okurumuzun İstanbul’da olduğunu var sayarsak şu konuda rahatlıkla mutabık olacağız: İstanbul’da ”oturarak” yolculuk etmek en büyük lükslerden biridir. Bir otobüse ya da dolmuşa bindiğimizde oturarak gidiyorsak, sırf bu yüzden o yolculuğumuz keyifle geçecektir. Bundandır ki kuyruklarda ve sıralarda insanlar birbirlerini çiğnemektedir. Ancak dolmuşların çoğunluğunu oluşuturan sarı dolmuşlar, insanlara oturarak yolculuk etme lüksünü sunduğu için her zaman tercih edilecektir. Ve bu nedenle dolmuşçuluk hala son yıllarda yüksek oranda kar getirmektedir.
- Dolmuşların merkezi ve tek durakla sabit olmaması. Örneğin Üsküdar- Kadıköy dolmuşunu ele alalım. Bu dolmuşlara sıfırdan binmek için bile tek bir yerde sabit kalmamıza gerek yok. Kadıköy dolmuşuna Üsküdar’dan binmek isteyen yolcular, hem meydandan hem de Doğancılar yokuşunun girişinden boş dolmuşlara sıralarını bekleyerek binebilirler. Ayrıca dolmuşlar, her yerde durmaktadırlar. Bu nedenle durağa bağlı değildirler. Bilmediğiniz bir semtte ya da çok sote bir yerde acilen bir ulaşım aracına binmek istediğinizde, salt belediye otobüsleriyle yolculuk etme şansınız olsaydı illa ki kendinizi en yakın durağa atmanız gerekirdi. Ancak dolmuş oldu mu, sadece dolmuşun geçtiği güzergahta, en basitinden bir cadde üzerinde beklemek yeterli olacaktır.
- Dolmuşlar, sürümden kazanırlar. Zira, dolmuşların işleyiş sistemi buna müsaittir. Kadıköy – Üsküdar – ya da Taksim – Beşiktaş, eğer ki trafik de yoksa en fazla 10 dakikada bitirilen yollardır. Bu sayede dolmuşlar, az ve seri kazanarak ekonomilerini gün içinde yukarıya çıkarırlar. Saatler süren uzun trafiklerle boğuşan büyük otobüs yolculuklarının yerine ,kısa mesafeli ucuz yolculuk, hem müşterilerin hem de dolmuşçuların işine gelmektedir. Bu açıdan baktığımızda rahatlıkla söyleyebiliriz ki, dolmuşçuluk önümüzdeki 100 yıl içerisinde de revaçta olacak. Ta ki trafik tümden felç olup havadan ulaşım başlayana kadar.
Dolmuşların daha fazla para kazanması için dikkat etmesi gereken hususlar:
- Ülkemizdeki en büyük şikayetlerden biridir. Dolmuşçular arabayı ”deli” kullanıyor. Siz siz olun ne kendi canınızı, ne de yolcuların canını daha hızlı ulaşmak için hiçe saymayın. Ülkemizde özellikle 2000li yılların başında ”dolmuşçu terörü” başlığı altında birçok haber yapıldı. Bu nedenle, bu türden haberlerin yeniden viral hale gelip yayılmasına engel olmak için, dolmuşları sonsuz güvenle ve asgari hızla sürmemiz gerekmektedir. Yolcuların, can güvenliği her şeyden daha önemlidir.
- Dolmuşların, hijyenik ve temiz olması gerekmektedir. Sık sık fazlaca insanın bindiği bu taşıtlar, boşta kaldıkları zaman havalandırılmalı, oda spreyi, oda parfümü gibi ilave kaynaklarla misler gibi kokutulmalıdır. Özellikle yaz aylarında kimse ter kokusu eşliğinde yolculuk yapmak istemez. Bu nedenle can güvenliğinden sonraki en büyük detay, temizliktir.
- Dolmuşta, yüksek sesle – özellikle arabesk- müzikler açıp insanların iç huzurunu şöyle bir silkelemek de çok kötü sonuçlar doğurabilmektedir. Yolcunuz, sizin yol bitene kadar konuğunuzdur. Bu nedenle onların yaşam alanlarına – kulakları ve beyinleri dahil – saygı göstermenizde fayda var.
- Para alış – verişlerinde gözünüzü yoldan ayırmayın. Dolmuşların belki de en tehlikeli yönü budur. Sabırsız şoförler bir an önce gaza basıp yola çıkma esnasında para alma işlerine başlarlar. Doğrusu, yola çıkmadan önce alacak – verecek işlerinin tamamlanmasıdır.
Sonuç olarak dolmuşçuluk, hala karlı bir iştir. Bir çok insanı işine, evine, randevularına götüren en moda ulaşım araçlarından birisidir. Herkese kazasız, belasız, bir de trafiksiz yolculuklar dileriz.
Aşağıdaki otobüsçülük ile alakalı 2 makalemizi de ilginizi çekebilir diye yazıyoruz:
Özel Halk Otobüsü Satın Alıp İşletmek
ŞEHİRLERARASI OTOBÜS İŞLETMEK, ÇALIŞTIRMAK.